System dozoru elektronicznego

Instytucja Sytemu dozoru elektronicznego stypizowana została w Rozdziale VIIa Kodeksu Karnego Wykonawczego. W związku z ogłoszeniem w naszym kraju stanu zagrożenia epidemiologicznego rozpoczęte zostały prace nad tzn. Tarczą antykryzysową, w efekcie czego w dniu 31 marca 2020 roku w życie weszła Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniemCOVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw ( zwana z dalszej części Tarczą antykryzysową).

Niniejsza ustawa wprowadziła szereg zmian w różnych dziedzinach prawa, m.in. w prawie karnym wykonawczym.

Przedmiotowe zmiany dotyczą m.in. art. 43la kkw, określającego warunki, które skazany musi spełnić łącznie aby można było zastosować wobec niego dobrodziejstwo odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego.

Przepis art. 15 Tarczy antykryzysowej wprowadził bardzo istotną dla skazanych zmianę w art. 43la §1pkt 1 kkw, dotyczącą wysokości orzeczonej kary pozbawienia wolności umożliwiającej ubieganie się o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego, wskazując iż nie może ona przekraczać jednego roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności, (a nie jak uprzednio 1 roku pozbawienia wolności). Warto w tym miejscu wskazać, iż przedmiotowa zmiana ma charakter trwały, a nie tylko okresowy (tj. wprowadzony na czas trwania stanu epidemiologicznego).

Wyobraźmy sobie sytuacje: Sąd prawomocnym wyrokiem skazuje Pan Xsińskiego na karę 1 roku i 2 miesięcy pozbawienia wolności za prowadzenie pojazdu mechanicznego pod wpływem alkoholu ( art. 178a§ 1 kk).

Oznacza to, że dzięki obecnemu brzmieniu art. 43la kkw Pan Xksiński będzie uprawniony do złożenia wniosku o odbywanie kary pozbawienia wolności w warunkach domowych, gdyż spełnia jeden z warunków ubiegania się o tą możliwość – orzeczona kara nie przekroczy bowiem 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Przepis art. 15 Tarczy antykryzysowej dodał do art. 43la § 1 kkw także pkt 6 mówiący o tym, iż przepisy § 1–5 stosuje się odpowiednio do skazanego, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, nieprzekraczających w sumie jednego roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności. W punkcie tym możemy dostrzec dwie przesłanki pozytywne umożliwiające skazanemu staranie się o to aby karę pozbawienia wolności odbywać w systemie dozoru elektronicznego.

Dla ułatwienia zrozumienia powyższego przepisu wyobraźmy sobie taką sytuacje: Sąd skazuje Pana Xksińskiego na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności za nieumyślne spowodowanie wypadku drogowego, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała. Pan Xksiński odbywa karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym. Podczas pobytu w nim dopuszcza się innego przestępstwa polegającego na pobicia współwięźnia, za co Sąd wyrokiem wymierza mu karę 7 miesięcy pozbawianai wolności. Pan Xksiński skazany został dwoma wyrokami Sądu, które nie podlegają łączeniu, a ich łączny wymiar wynosi jeden rok i 1 miesiąc pozbawienia wolności.

Warto w tym miejscu zacytować art. 85 § 3 kk: mówiący o tym, że: ,, jeśli po rozpoczęciu, a przed zakończeniem wykonywania kary lub kary łącznej sprawca popełnił przestępstwo, za które orzeczono karę tego samego rodzaju lub inną podlegającą łączeniu, orzeczona kara nie podlega łączeniu z karą odbywaną w czasie popełnienia czynu”.

A więc Pan Xksiński podczas obywania kary 6 miesięcy pozbawienia wolności dopuścił się popełnienia kolejnego czynu zabronionego za który został skazany na karę 7 miesięcy pozbawienia wolności, wobec tego jego kary nie mogą zostać połączone, gdyż drugi z czynów został popełniony w chwili trwania wykonywania kary za pierwsze popełnione przestępstwo. Orzeczone wobec Pana Xksinskiego kary mimo, iż nie podlegają łączeniu to ich wymiar po zsumowaniu wynosi jeden rok i 1 miesiąc pozbawienia wolności, a więc spełnia przesłanki wskazane w pkt 6 art. 43la.

Podsumowując: zmiany jakie zostały wprowadzone § 1 pkt 1 i 6 art. 43la kkw są zmianami korzystnymi za równo dla skazanych jak i więziennictwa. Zwiększają one bowiem liczbę skazanych uprawnionych do ubiegania się o skorzystanie z dobrodziejstwa systemu dozoru elektronicznego, ponadto dają one szansę uniknięcia zmiany dotychczasowego życia poprzez odbywanie kary w warunkach zakładu karnego.

Na końcu warto jeszcze wspomnieć, iż pozostałe warunki zezwolenia na obywanie kary w systemie dozoru elektronicznego określone w § 1 pkt 2-5 art. 43la kkw, - przypomnijmy zatem ich treść :

1) wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy , a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 Kodeksu karnego,
2) jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary;
3) skazany posiada określone miejsce stałego pobytu;
4) zgodę na odbywanie kary w tym systemie wyraziły osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym w miejscu, gdzie będzie wykonywany dozór elektroniczny
5) odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne,
6) mówiący o tym, iż przepisy § 1–5 stosuje się odpowiednio do skazanego, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, nieprzekraczających w sumie jednego roku i 6 miesięcy.

Na marginesie należy dodać, że pozostałe przepisy zawarte w Rozdziale VIIa Kodeksu Karnego Wykonawczego- określającego System dozoru elektronicznego nie uległy zmianie.